Emoties en gevoelens spelen een grote rol in ons leven. Ze hebben namelijk invloed op onze mentale en fysieke toestand. De wetenschap heeft echter nooit overeenstemming bereikt over hoe we emoties en gevoelens nu precies moeten definiëren. Wel is duidelijk dat bij emoties een gedachte, een lichamelijke verandering en een reactie betrokken zijn.
We kunnen een emotie daarom zien als een innerlijke beleving die leidt tot een lichamelijke verandering. Deze verandering zet vervolgens aan tot een geestelijke of lichamelijke reactie. Voorbeelden van emoties zijn angst en boosheid.
Is een gevoel iets anders dan een emotie?
Een eenduidige definitie van emotie bestaat dus niet en niet iedere onderzoeker meent dat een emotie iets anders is dan een gevoel. De ene wetenschapper definieert een emotie namelijk als subjectief en bewust, terwijl een andere wetenschapper gevoelens juist ziet als de subjectieve en bewuste ervaring van een emotie. De meeste onderzoekers zijn het er echter over eens dat een gevoel de innerlijke beleving van een emotie is.
Een gevoel treedt dus op wanneer men een bepaalde emotie heeft. Je ervaart bijvoorbeeld een gevoel van rusteloosheid of paniek bij de emotie angst. Een gevoel is niet exclusief verbonden aan een bepaalde emotie. Sommige gevoelens komen bij verschillende soorten emoties voor. Zo kan irritatie bijvoorbeeld zowel een gevoelsuiting zijn van boosheid als van verachting.
Het ontstaan van emoties
Het ontstaan van emoties is een ingewikkeld proces waarbij verschillende hersengebieden betrokken zijn. De neuropsychologie onderzoekt dit proces en gebleken is dat onder andere de amygdalae, de prefrontale cortex en de hippocampus onderdeel zijn van onze emotionele hersensystemen. In dit limbisch systeem reguleert ons brein emoties en gevoelens.
De eerste aanleiding voor een emotionele reactie is het evalueren van een bepaalde gebeurtenis of gedachte. Wanneer je iets engs ziet leidt dit bijvoorbeeld tot de emotie angst. Het ervaren van die emotie leidt tot een lichamelijke verandering en een prettig of onprettig gevoel. Dit gevoel zetten we vervolgens om in een neiging tot handelen. Welke emoties we precies ervaren hangt dus niet alleen af van wat we denken of meemaken, maar ook van hoe we deze gedachtes en gebeurtenissen beoordelen.
Sommige emotionele reacties zijn bovendien aangeboren terwijl andere emoties zijn aangeleerd. Schrikken van een levensbedreigende gebeurtenis is bijvoorbeeld aangeboren en nuttig. Je kunt door een leerproces echter ook angstig worden van bepaalde ongevaarlijke voorwerpen of situaties. Dit heet conditionering. Dergelijke emoties zijn vaak niet nuttig en soms zelf schadelijk. Door middel van therapie kunnen deze emotionele reacties worden afgeleerd.
De 6 basisemoties volgens wetenschappers
Er zijn ontzettend veel verschillende emoties. De Amerikaanse onderzoeker Ekman ontdekte echter dat er zes basisemoties zijn. Veel wetenschappers onderschrijven zijn bevindingen. Ekman kwalificeert de emoties boosheid, verdriet, vreugde, angst, verbazing en afschuw als universele basisemoties. Volgens zijn emotie theorie zijn deze zes emoties aangeboren en in alle culturen aanwezig. Bij iedere emotie hoort een specifieke universele gezichtsuitdrukking.
Overal ter wereld geven mensen dus met dezelfde gezichtsuitdrukking uiting aan deze zes basisemoties. In alle landen komen daarnaast nog andere en meer complexe emoties voor. Deze emoties worden echter overal anders geuit. Hoe mensen deze emoties tonen is namelijk afhankelijk van de normen en waarden die op die plek gelden.
Emoties beïnvloeden door middel van onze ademhaling
Niet alle negatieve emoties zijn slecht. Angst ervaren in een levensbedreigende situatie leidt tot een noodzakelijke activatie van het zenuwstelsel en stelt je in staat om te vluchten. Sommige aangeleerde emoties hebben echter een negatieve invloed op ons welbevinden. Het ervaren van veel negatieve emoties kan leiden tot stress. Gelukkig zijn er diverse methodes om dit tegen te gaan. Zo kunnen we deze negatieve emoties en het effect ervan beïnvloeden met onze ademhaling.
Je herkent vast dat je sneller gaat ademen zodra je een heftige emotie zoals boosheid of angst ervaart. Dit geldt andersom echter ook: door langzaam te ademen kun je ervaren emoties en gevoelens beïnvloeden. Uit onderzoek blijkt dan ook dat het toepassen van langzame ademhalingstechnieken een positief effect heeft op het zenuwstelsel en onze psychologische toestand.
Amerikaanse wetenschappers hebben ontdekt dat een aparte groep zenuwcellen verantwoordelijk is voor dit effect. Dit hersencircuit verbindt de ademhaling en onze gemoedstoestand namelijk direct aan elkaar. Hierdoor kun je jouw gemoedstoestand deels sturen met je ademhaling. Het correct toepassen van langzame ademhalingstechnieken leidt volgens het onderzoek dan ook tot minder negatieve emoties zoals angst en woede. Ook kan het zorgen voor meer ontspanning, comfort en geluk.
Zit je in een emotionele periode? Naast het ontspannen leren ademen kan een massage bij jou thuis helpen om emotionele balans te vinden..
Rol emotie bij symptomen astmapatiënten ⎟ Emoties en gevoelens
Onze ademhaling en onze emoties zijn dus zeer nauw bij elkaar betrokken. Dit bewijst ook eerder onderzoek naar de link tussen emotionele reacties en de symptomen van astmapatiënten. Eerder lieten wetenschappers al zien dat negatieve emoties de symptomen van astma kunnen versterken
Onderzoekers meten dus een toegenomen ademhalingsweerstand en een langzamer herstel bij astmapatiënten. Deze resultaten zijn vooral zichtbaar bij patiënten die van nature gevoelig zijn voor psychologische triggers. Dat emoties een grote rol spelen bij onze ademhaling en vice versa blijkt dus ook weer uit dit onderzoek. Astmapatiënten hebben mogelijk baat bij emotieregulatie. Een vorm daarvan is de Buteyko ademtherapie. Dit is de werkelijke de ideale complementaire therapie voor het managen van stress bij astma.
Gerelateerde blogartikelen
Hyperventilatie test
Chronische hyperventilatie symptomen
Angst en paniekaanvallen
Hypochondrie
Bronnen
Anneese C. (2015) Meer controle over je emoties. In: Nooit meer angst bij de tandarts. Bohn Stafleu van Loghum, Houten. https://doi.org/10.1007/978-90-368-0745-6_8
Ekman, P. (1970). Universal facial expressions of emotion. California Mental Health Research Digest, 8(4), 151–158. https://www.paulekman.com/wp-content/uploads/2013/07/Universal-Facial-Expressions-of-Emotions1.pdf
Frijda N, De emoties. Een overzicht van onderzoek en theorie. Bert Bakker, Amsterdam 2005
Universal Emotions. (2018). The international journal of humanities & social studies, 6(112), 142–145. https://doi.org/10.24940/theijhss/2018/v6/i12/HS1812-051
Zaccaro, A., Piarulli, A., Laurino, M., Garbella, E., Menicucci, D., Neri, B., & Gemignani, A. (2018). How Breath-Control Can Change Your Life: A Systematic Review on Psycho-Physiological Correlates of Slow Breathing. Frontiers in Human Neuroscience, 12, https://doi.org/10.3389/fnhum.2018.00353
Over René, Je Buteyko ademtherapeut
Wil je beter leren ademen?
Contact