Colitis ulcerosa. Een goede darmgezondheid is cruciaal voor onze totale gezondheid. In onze darmen wordt namelijk voedsel verteerd. Zo krijgt ons lichaam de juiste bouwstoffen en energie aangeleverd. Bovendien communiceren de darmen met ons brein en vormen ze een belangrijk onderdeel van ons immuunsysteem. Toch kan er e.e.a. misgaan in onze darmen.
Volgens de Maag Lever Darm Stichting is maar liefst 1 op de 8 mensen in Nederland buikpatiënt. Een deel van deze patiënten lijdt aan de ziekte colitis ulcerosa. Naar schatting krijgen jaarlijks 1.500 Nederlanders deze diagnose. In totaal zijn er in Nederland ongeveer 40.000 mensen met colitis ulcerosa.
Wat is Colitis ulcerosa
Colitis ulcerosa is net als de ziekte van Crohn een inflammatory bowel disease (IBD). De naam is afgeleid van de woorden colon en itis. Dit staat voor dikke darm en ontsteking. Zoals deze woorden al doen vermoeden is er bij deze ziekte sprake van een chronische ontsteking in de darmen. Meer specifiek gaat het hier om een chronische of regelmatig terugkerende ontsteking van het slijmvlies van de dikke darm.
Dit slijmvlies dient ter bescherming. Door de ontsteking van het slijmvlies ontstaan zweren (ulcerosa). Het rectum (de endeldarm) van patiënten die aan deze aandoening lijden is vrijwel continu ontstoken. Vanuit de endeldarm breidt de ontsteking vaak uit naar de gehele dikke darm. Het komt echter ook regelmatig voor dat alleen het rectum ontstoken blijft. Indien ook het slijmvlies van de darm ontstoken raakt beperkt dit zich meestal tot de linkerhelft van de dikke darm.
Diagnose colitis ulcerosa
Het afweersysteem van colitis ulcerosa patiënten is in de war. Dit zorgt ervoor dat er ontstekingen ontstaan. Het is moeilijk om de ziekte aan de symptomen te herkennen doordat de klachten per persoon erg verschillen. Enkele veelvoorkomende klachten zijn:
- Buikpijn
- Diarree
- Bloed en slijm bij de ontlasting
- Vermoeidheid en lusteloosheid
- Gewichtsverlies
- Misselijkheid
- Verminderde eetlust
- Opgezette buik
- Koorts
Er zijn verschillende manieren waarop de dokter de diagnose colitis ulcerosa kan stellen. Allereerst kan er via de anus een inwendig kijkonderzoek worden uitgevoerd. Dit wordt een endoscopie genoemd. Ook bloedonderzoek kan helpen bij het stellen van de diagnose. Er wordt dan bijvoorbeeld gekeken of er sprake is van bloedarmoede. Vaak onderzoekt men ook de ontlasting. Hiermee sluit men een bacteriële infectie uit.
Ieder jaar wordt in Nederland bij 10 tot 20 personen per 100.000 inwoners de diagnose colitis ulcerosa gesteld. Dit noemt men de incidentie. Daarnaast blijkt uit onderzoek dat momenteel 100 tot 200 personen per 100.000 lijden aan deze ziekte. Dit is de prevalentie en deze is al jaren stabiel. Het aantal patiënten is de afgelopen jaren dus ongeveer gelijk gebleven. De ziekte komt vooral voor bij mensen tussen de 15 en 40 jaar. Er lijden ongeveer evenveel mannen als vrouwen aan deze darmziekte.
De exacte oorzaak van de ziekte is nog niet achterhaald. Erfelijke factoren spelen waarschijnlijk een belangrijke rol. Mogelijk spelen daarnaast ook stress, roken en een algeheel ongezonde leefstijl een rol bij het ontstaan van deze darmziekte.
Colitis ulcerosa opvlamming
Het beloop van de ziekte kenmerkt zich door rustige periodes die worden afgewisseld met opvlammingen. De medische term voor een rustige periode is remissie. In de periode met opvlammingen spreekt men van exacerbatie. Tijdens de exacerbatie nemen de symptomen toe. Diarree en bloedverlies kenmerken een dergelijke opvlamming.
Daarnaast kunnen andere ziektesymptomen zoals pijn, koorts en gewichtsverlies optreden. Patiënten met ernstige klachten kunnen tijdens een opvlamming ook last krijgen van externe symptomen. Hieronder vallen bijvoorbeeld ontstekingen van de huid of andere lichaamsdelen.
Uit onderzoek blijkt dat er factoren zijn die de symptomen kunnen verergeren. Stress, drukte, verminderde weerstand en een ongezonde leefstijl lokken een opvlamming mogelijk uit. Naast de hieronder omschreven behandelingen is het voor patiënten daarom belangrijk om gezond en regelmatig te leven. Gezond eten, voldoende rusten en stress vermijden zijn hier onderdeel van.
Colitis ulcerosa behandeling
Een gezonde leefstijl kan ervoor zorgen dat de symptomen afnemen. Desondanks valt de ziekte niet te genezen. Wel is het mogelijk om deze aandoening te behandelen. Met deze behandelingen wordt de ziekte zoveel mogelijk in remissie gehouden. Doel hiervan is het verhogen van de levenskwaliteit van de patiënt. De juiste medicatie kan er bijvoorbeeld voor zorgen dat een opvlamming kan worden voorkomen of sneller afneemt.
Hiervoor worden ontstekingsremmers zoals prednison ingezet. Onderzoek wijst daarnaast uit dat patiënten met ernstige klachten baat hebben bij corticosteroïden. Deze worden tijdens een ziekenhuisopname per injectie toegediend. Onderzoek laat zien dat deze behandeling vaak goed aanslaat. Bij 60% van de patiënten is de ziekte binnen 5 dagen weer in remissie. Predison is wel een sterk middel en kan bijwerkingen hebben.
Veel patiënten ervaren naast fysieke ook mentale klachten. Bovendien lijden zij vaker aan een psychische stoornis. Naast medicatie bestaat de behandeling daarom vaak uit psychologische begeleiding. Onderzoek wijst uit dat psychotherapie niet zinvol is. Cognitieve gedragstherapie werk daarentegen vaak wel. De levenskwaliteit van patiënten neemt door deze behandeling toe.
Voeding ⎢ Colitis ulcerosa behandeling
Volgens de crohn-colitis foundation kan een FODMAP dieet helpen om de symptomen tegen te gaan. Wetenschappelijk onderzoek toont niet aan dat de ontstekingen verminderen. Dit dieet wordt doorgaans niet aanbevolen bij een opvlamming, maar kan goed helpen tegen winderigheid en een opgeblazen gevoel. Daar kan het gratis speciale weekmenu plan van Fodmap Foodies mee helpen.
Dikke darm verwijderen colitis ulcerosa
Niet alle patiënten reageren goed op medicatie. Ook het per injectie toedienen van medicatie werkt niet altijd. Bij 25% van de patiënten heeft het niet het gewenste effect. In die gevallen moet soms operatief worden ingegrepen. Dit is de enige manier om de kwaliteit van leven te verhogen. Ook kan er een acute situatie ontstaan waardoor een operatie noodzakelijk is. Voorbeelden hiervan zijn een perforatie of een ernstige bloeding.
De operatie bestaat uit het deels of volledig verwijderen van de dikke darm en endeldarm. Indien nodig wordt hierna een stoma aangelegd. Het aanleggen van een stoma is niet altijd noodzakelijk. Soms is het mogelijk om van een deel van de dunne darm een reservoir te maken. Dit wordt een pouchreconstructie genoemd. Hierdoor kan een patiënt na het verwijderen van de dikke darm toch nog zelfstandig naar het toilet gaan.
Stress colitis ulcerosa
Uit onderzoek blijkt dat het ervaren van stress een belangrijke rol speelt bij deze darmziekte. Mogelijk kan stress colitis ulcerosa in combinatie met andere factoren uitlokken. Daarnaast speelt stress een rol bij opvlammingen en dus de ernst van de symptomen. Een onderzoek van Italiaanse wetenschappers toont aan dat waargenomen stress het risico op een opvlamming verhoogd.
Langdurige stress verdrievoudigde in dit onderzoek zelfs het risico op een opvlamming. Een verklaring hiervoor is onder andere te vinden in het feit dat de darmen nauw verbonden zijn met onze hersenen. Wetenschappers hebben ontdekt dat onze darmen en hersenen elkaar beïnvloeden. Ze spreken ook wel van de hersen-darm-as.
Ademhaling en colitis ulcerosa
Onze ademhaling speelt op twee manieren een rol bij het verminderen van stress en colitis ulcerosa symptomen. Stress zorgt allereerst voor een lager niveau van het hormoon serotonine. Een laag serotonine niveau is slecht voor onze spijsvertering. Ademhalingsoefeningen kunnen helpen om stress te verminderen. Wie minder stress heeft maakt meer serotonine aan.
Ademhalen en stress spelen daarnaast een rol bij de peristaltiek van onze darmen. Chronische hyperventilatie door stress zorgt er namelijk voor dat de hoeveelheid koolzuurgas in het lichaam afneemt. Dit gas is echter nodig om het gladde spierweefsel in de darmen te laten ontspannen. Door hyperventilatie is dit gas vaak onvoldoende aanwezig. Dit heeft een negatief effect op de bewegingen van de darmen. Hierdoor kunnen de symptomen van de ziekte verergeren.
Een rustig ademhaling als gewoonte zorgt ervoor dat het maag darm kanaal voldoende van zuurstof wordt voorzien. Dat helpt om je immuunsysteem te versterken. Ademhalingstherapie kan worden ingezet om hyperventilatie te voorkomen. Dit zorgt ervoor dat darmklachten verminderen.
Chronische hyperventilatie test
Wil je weten hoe het gesteld is met jouw ademhaling? Dan kun je even de chronische hyperventilatie test doen. Daarmee kun je jouw ademconditie meten. Deze test vind je onderaan deze pagina en er zijn geen apparaten voor nodig. Je kunt hem straks dus gelijk even doen.
Buteyko adem therapie
Vanuit leefstijl bezien kun je colitis ulcerasa bekijken vanuit triggers en een meer fundamentele oorzaak. Triggers gaan meestal vooral over voeding, maar heb je ook wel eens gekeken naar je ademhaling? Door op een medisch gezien juiste manier te ademen is het mogelijk om je klachten te verminderen. Dit kun je leren via de Buteyko adem therapie.
Buteyko cursus volgen
De Buteyko therapie kun je ondergaan via het volgen van een Buteyko cursus. Dat kan via een online cursus inclusief twee uur persoonlijke begeleiding, of een offline cursus. Ik help je graag verder.
👇Laat je onderaan deze pagina een berichtje achter?🍃
Bronnen:
Levenstein, S., Prantera, C., Varvo, V., Scribano, M. L., Andreoli, A., Luzi, C., Arca, M., Berto, E., Milite, G., & Marcheggiano, A. (2000). Stress and exacerbation in ulcerative colitis: a prospective study of patients enrolled in remission. The American Journal of Gastroenterology, 95(5), 1213–1220. https://doi.org/10.1111/j.1572-0241.2000.02012.x
Brink, E. M. G. J. A. (2016). Prescriptieve voorspellers voor een effectieve Cognitieve Gedragstherapie bij patiënten met een inflammatoire darmaandoening. http://dspace.library.uu.nl/handle/1874/334035
Löfberg R et al. (1997). Behandeling bij colitis ulcerosa. Medisch-Farmaceutische Mededelingen, 35(6), 110. https://doi.org/10.1007/bf03056943
Visser, M., Geelen, A., Pot, G. K., Bergeijk, J. D., Brehler, H. D., Kampman, E., & Witteman, B. J. M. (2008). Stress, angst en depressie bij patiënten met inflammatoire darmziekten (IBD) en het Prikkelbare Darm Syndroom (PDS). Psychologie & gezondheid, 36(2), 56–62. https://doi.org/10.1007/bf03077472
Wat is het? (2020, 30 oktober). Maag Lever Darm Stichting. https://www.mlds.nl/chronische-ziekten/colitis-ulcerosa/wat-is-het/
Weersma, R., van Dulleman, H. M., Kleibeuker, J. H., Ploeg, R. J., & Dijkstra, G. (2006). De behandeling van ernstige colitis ulcerosa. Nederlands Tijdschrift Geneeskunde., 150(12–7), 12–17. https://www.ntvg.nl/system/files/publications/2006100120001a.pdf
Over René, Je Buteyko ademtherapeut
Wil je beter leren ademen?
Contact