REM slaap, dit is hetzelfde als je droomslaap. Tijdens een gezonde nachtrust doorloop je zo’n drie tot vijf slaapcycli van anderhalf tot twee uur. In de laatste fase van een slaapcyclus kom je in deze droomslaapfase terecht. Tijdens deze slaapfase slaap je relatief licht en ben je makkelijk te wekken. Als deze slaapfase is afgelopen ontwaak je vaak onbewust even kort. Daarna begint de slaapcyclus weer van vooraf aan totdat je uitgerust wakker wordt.
REM staat voor ‘Rapid Eye Movement‘: je ogen bewegen zich in deze slaapfase snel heen en weer terwijl je ogen gesloten zijn. Tijdens deze slaapfase is er sprake van een hoge hersenactiviteit waarbij je lichaam juist volledig ontspannen is. Beweging is dan ook niet mogelijk. Je lichaam is als het ware ‘verlamd’. Alleen de ogen en genitaliën niet. Verder is de ademhaling snel en onregelmatig, de hartslag versnelt en je bloeddruk en lichaamstemperatuur verandert.
Bij klikken op de afbeelding ga je naar beddenspecialist Dorsoo.
De hersenactiviteit tijdens R.E.M-slaap is vergelijkbaar met wanneer je wakker bent. Dit komt omdat de hersenen tijdens deze slaapfase actief zijn met dromen. Daarom staat REM-slaap ook wel bekent als de ‘droomslaap’. Alle dromen die je je nog kunt herinneren, komen voor tijdens de droomslaap. De meeste mensen kunnen hun dromen dan ook goed navertellen als ze in de droomslaap-fase wakker gemaakt worden.
Rem slaap belangrijk
Waarmee zijn de hersenen nou precies zo druk bezig tijdens de REM-slaap? REM-slaap is één van de belangrijkste slaapfases omdat het zorgt voor geestelijk herstel. De hersenen zijn tijdens deze slaapfase o.a. actief met het verwerken van allerlei informatie en geheugenfuncties. Dit maakt dat we de ervaringen die we overdag hebben opgedaan goed kunnen verwerken.
Uit onderzoek blijkt dat deze slaapfase het probleemoplossend vermogen vergroot. Deelnemers bleken na deze slaapfase beter in staat te zijn om een anagram (woordspel) op te lossen. Ook ondersteunt deze slaapfase de creativiteit. Het maakt dat je beter kunt associëren. Daarom produceren de meeste mensen hun beste werk na het ontwaken.
Een andere functie van de R.E.M-slaap is het ‘wegsnoeien’ van onnodige neurale verbindingen in het brein. Neurale verbindingen die niet worden gebruikt komen tijdens deze slaapfase te vervallen. Netwerken die juist functioneel zijn worden tijdens deze slaapfase versterkt en behouden.
Een voorbeeld: zie je iets elke dag, dan onthoud je dat en wordt de verbinding in je brein versterkt. Zie je iemand een tijd niet, dan kan het zo zijn dat je de naam van diegene vergeet. De verbinding wordt niet meer gebruikt, en wordt weggesnoeid. Deze ‘grote schoonmaak’ van je brein is belangrijk voor leren en ontwikkeling.
REM slaap en emotie regulatie
Eén van de belangrijkste functies van de REM-slaap is emotie-regulatie. Deze slaapfase zorgt ervoor dat emotionele herinneringen opgeslagen worden in het geheugen. Tegelijkertijd wordt de bijbehorende emotionele lading verminderd. Onderzoek wijst uit dat deze slaapfase negatieve emoties als boosheid en angst laat afnemen. Ook nemen positieve interpretaties van emotionele gebeurtenissen toe.
REM-slaap zorgt er zo voor dat emotionele ervaringen beter begrepen kunnen worden in de context. Dus heb je een vervelende ervaring gehad? Of maak je je ergens zorgen over? ‘Er een nachtje over slapen’ helpt – als een vorm van nachtelijke verwerkingstherapie.
Rem slaap, ademhaling en bonzend hart
Hiervoor las je al dat de ademhaling en hartslag versnellen tijdens de REM slaap. Het probleem bij verkeerd ademen is dat je al snel en diep ademt voordat je deze slaapfase in gaat. Dat betekent dat je ademhaling en hartslag helemaal op turbo gaan wanneer je de REM slaap / droomslaap in gaat. Hierdoor ontwaak je waardoor deze belangrijke slaapfase niet wordt afgemaakt. Dat gaat ten koste van de slaap-therapeutische werking.
Lees ook dit blogartikel over nachtmerries
Hoeveel REM-slaap heb je nodig?
Hoeveel tijd je tijdens je nachtrust in de REM-fase doorbrengt verschilt per leeftijd. Een volwassene zit 20% tot 25% van de totale slaapperiode in de REM-fase. Baby’s en kinderen zitten 50% tot 70% van de slaap in de REM-fase. Zij hebben in verhouding meer REM-slaap nodig omdat het brein nog volop in de groei is. REM-slaap heeft een belangrijke functie in de ontwikkeling van de hersenen.
REM slaap gedragsstoornis
Bij de meeste mensen is het dromen tijdens deze slaapfase enkel een actieve geestelijke activiteit. Maar bij mensen met een ‘REM-slaap gedragsstoornis’ ontbreekt de verlamming van de spieren van het lichaam deels of volledig. Deze aandoening zorgt ervoor dat mensen letterlijk hun dromen gaan uitvoeren. Dromen zijn meestal levendig, intens en gewelddadig. Het ‘uitvoeren’ van een droom kan dan ook bestaan uit: praten, schreeuwen, slaan, trappen, rechtop gaan zitten, opspringen, vastpakken etc.
REM-slaap gedragsstoornis komt vooral voor op middelbare tot oudere leeftijd. Mannen hebben er vaker last van dan vrouwen. De oorzaak is vooralsnog onbekend. In een groot deel van de gevallen is de aandoening een verschijnsel bij bepaalde neurologische ziekten zoals Parkinson, ontwenning van alcohol of drugs, of een bijwerking van bepaalde antidepressiva.
REM slaap dromen
Hoe komt het dat dromen vaak zo vreemd en oncontroleerbaar zijn? De delen van de hersenen die betrokken zijn bij rationeel denken en hoger cognitief functioneren worden tijdens deze slaapfase gedeactiveerd. Hierdoor zijn rationele aspecten als zelfbewustzijn en analytisch vermogen tijdens het dromen onderdrukt. Allerlei zaken kunnen dan met elkaar in verband worden gebracht zonder logica.
We dromen over het algemeen vaak over dingen die we overdag hebben meegemaakt. Ook kan een droom gaan over nog onverwerkte zaken uit het verleden. Dromen geven als het ware boodschappen door van ons onderbewustzijn. Zo kunnen dromen helpen om je onbewuste drijfveren bewust te maken en te herkennen.
Hoe lang duurt REM-slaap?
De hoeveelheid REM-slaap verschilt per slaapcyclus. De duur van deze slaapfase tijdens een slaapcyclus varieert van 5 tot 45 minuten. Deze slaapfase duurt aan het begin van de nacht relatief kort. Naarmate de nacht vordert worden ze steeds langer. We dromen dus ook meer tijdens het tweede deel van de nacht. Dit zijn meestal de dromen die je je herinnert.
Geen REM-slaap
Wat gebeurt er als je deze slaapfase niet doorloopt. Als mensen een aantal nachten achter elkaar steeds tijdens deze slaapfase gewekt worden dan ontstaat er een toenemende behoefte aan REM-slaap. Als ze vervolgens een normale nacht slaap hebben, neemt de hoeveelheid REM-slaap drastisch toe. Er is sprake van een zogenaamd ‘rebound fenomeen’ waarbij het tekort aan deze slaapfase weer wordt hersteld of aangevuld.
Een tekort aan deze slaapfase zorgt voor geestelijke uitputting en kan schadelijke gevolgen hebben voor de geestelijke gezondheid. Het kan bijdragen aan het ontwikkelen van angst- of stemmingsstoornissen. Psychische stoornissen gaan vaak samen met een abnormaal slaappatroon en verstoring van deze slaapfase. Ook wordt een tekort aan deze slaapfase in verband gebracht met migraine en overgewicht. Slaapstoornissen zoals slaapapneu zorgen vaak voor een verstoorde REM-slaap.
REM-slaap bevorderen
REM-slaap is essentieel voor je mentaal functioneren en het ‘verfrissen’ van de geest. Enkele tips om REM-slaap te bevorderen zijn:Geen alcohol voor het slapen:
Rem slaap
Alcohol drinken voor het slapengaan helpt misschien om sneller in slaap te vallen, maar zorg er ook voor dat de slaap in de tweede helft van de nacht minder diep en onrustiger is. Hierdoor wordt het begin van de REM-slaap vertraagd en de totale hoeveelheid REM-slaap verminderd.
Geen cafeïne aan het eind van de dag
Rem slaap
Cafeïne is een stimulerend middel en onderdrukt de REM-slaap. Houdt er rekening mee dat cafeïne een halveringstijd van ongeveer 5 uur heeft in je lichaam. Koffie drinken in de avond is dus niet bevorderlijk voor de REM-slaap.
Voorzichtig met slaapmedicatie:
Rem slaap
Met slaapmedicatie val je sneller in slaap, maar het verandert de kwaliteit van de slaap. Je slaapt minder diep en de REM-slaap wordt onderdrukt waardoor je minder droomt.
Geen elektronica voor het slapen:
Rem slaap
Het licht van tv’s, smartphones en computers werkt stimulerend op het brein. Het onderdrukt de productie van melatonine dat de REM-slaap bevordert. Je kunt dus het beste een paar uur voordat je gaat slapen geen elektronica meer gebruiken.
Een regelmatig slaapschema:
Het aanhouden van een regelmatig slaapritme zorgt ervoor dat je voldoende REM-slaap krijgt. Zorg dat je op vaste tijden gaat slapen en opstaat. Gemiddeld heb je ongeveer 7 tot 9 uur slaap nodig, maar dit wisselt per persoon.
30 minuten extra slaap:
De REM-slaapfases zijn langer dichter bij de ochtend. Door 30 minuten eerder naar bed te gaan dan je gewend bent, kun je de totale REM-slaapduur verlengen.
In ieder geval 20 tot 30 minuten per dag bewegen:
Dagelijkse lichaamsbeweging is een bewezen methode om te helpen bij het slapen. Het zorgt ervoor dat je langer in de REM-slaapfase blijft. Pas op: trainen vlak voor je naar bed gaat kan je slaap juist verstoren. Probeer daarom om minimaal 5 uur voor je gaat slapen je dagelijkse lichaamsbeweging te krijgen.
Ontspanning voor het slapen:
Geef jezelf ‘s avonds voldoende tijd om tot rust te komen en de dag ontspannen af te bouwen. Vermijdt grote emoties, stressoren of conflicten voor het slapengaan.
Ontspanning en ademhaling
Het is natuurlijk goed als je de bovengenoemde adviezen opvolgt. Cruciaal voor een goede nachtrust is echter ontspanning. Een rustige en ontspannen ademhaling wordt vaak over het hoofd gezien voor een goede nachtrust. Bij een verkeerde ademhaling is de ademhaling o.a. onregelmatig, via de mond, via de borst, hoorbaar en gespannen.
Dat helpt niet om goed te kunnen slapen, want vaak gaat dit gepaard met symptomen zoals hartkloppingen. Daarom is het goed om nu deze test te doen om te kijken hoe je ademhaling ervoor staat. Die kun je gelijk doen want daar zijn geen apparaten voor nodig.
Buteyko ademtherapie
Via de Buteyko adem therapie kun je jouw ademconditie verbeteren. Deze therapie is ontwikkeld door longarts en professor Konstantin Pavlovich Buteyko. Via de homepagina kun je meer te weten komen over deze therapie. Je kunt deze therapie volgen via de online cursus, incl 2 uur persoonlijke begeleiding of de offline individuele cursus.
Gerelateerde blogartikelen
Hyperventilatie test
Centraal apneu
Powernaps
Naakt slapen
Diepe slaap
Lichte slaap
Stikstofmonoxide
Overspannen zijn, tekenen overspannen
Bronvermelding
- Van der Helm E, Yao J, Dutt S, Rao V, Saletin JM & Walker MP. REM Sleep Depotentiates Amygdala Activity to Previous Emotional Experiences.Current Biology 2011: 21(23):1-4.
- Walker MP, Liston C, Hobson JA, Stickgold R. Cognitive flexibility across the sleep-wake cycle: REM-sleep enhancement of anagram problem solving.Cognitive Brain Research2002:14(3):317-24.
- Gujar, N., McDonald, S., Nishida, M., & Walker MP. A role for REM sleep in recalibrating the sensitivity of the human brain to specific emotions.Cerebral Cortex, 2010: 21:115-123.
- Walker MP. REM, dreams and emotional brain homeostasis.Frontiers in Neuroscience. 2010: 3, 3.
- Kenniscentrum slaapaandoeningen – Slingeland Ziekenhuis
- Hersenstichting
Over René, Je Buteyko ademtherapeut
Wil je beter leren ademen?
Contact