Disfunctioneel ademen

Er zijn veel manieren waarop je disfunctioneel kunt ademen. De bekendste manieren zijn: 

• Een onregelmatige ademhaling.
• Veel zuchten.
• Een borstademhaling in rust.
• Hyperventilatie.

Hoe herken je disfunctioneel ademen?

Je ademhaling verandert constant. Bij inspanning heb je namelijk meer lucht nodig dan wanneer je stilzit. Als je rustig bent, adem je door je buik. Je gebruikt je diafragma (ademhalingsspier die onderaan je ribbenkast zit) om je longen te vullen met lucht. Je diafragma duwt je organen een beetje naar beneden. Daardoor zet je buik ietsje uit. Bij je uitademing zakt je buik weer in. Dit is een functionele ademhaling.

Bij disfunctioneel ademen gebruik je in rust vaak je borstkas. Je ribbenkast gaat dan vaak op en neer. Daardoor krijg je ook lucht binnen, maar dit kost meer energie dan een buikademhaling. 

Wil je dit bij jezelf controleren? Leg een hand op je borstkas en je andere hand op je buik. Voel je je buik meer op en neer bewegen dan je borstkas? Dan adem je met je diafragma. Als je je borstkas meer op en neer voelt bewegen dan je buik, adem je waarschijnlijk meer met je borstkas.

Wat zijn de symptomen van disfunctioneel ademen?

Het kan voor jezelf lastig zijn om te bepalen of je disfunctioneel ademt. De klachten zijn erg verschillend. Wat zijn de symptomen van disfunctioneel ademen? 

• Kortademigheid.
• Pijn of steken op de borst.
• Benauwd of strak gevoel op de borst.
• Andere tekenen dat je lichaam te weinig zuurstof krijgt zijn: hoofdpijn, duizeligheid, tintelingen, buikpijn, vermoeidheid of angst.

Wat zijn de gevolgen van disfunctioneel ademen?

Disfunctioneel ademen komt veel voor. Volgens onderzoek heeft 50-80% van de mensen een disfunctionele ademhaling. Bij veel voorkomende gezondheidsproblemen zie je vaak ook een disfunctionele ademhaling. Ongeveer de helft van alle mensen met lage rugpijn heeft een vorm van disfunctionele ademhaling.  Door een disfunctionele ademhaling gaat je hele lichaam anders bewegen. Je krijgt sneller last van pijn en je bewegingen verlopen minder soepel. 

Wat is de oorzaak van disfunctioneel ademen?

Vaak begint disfunctioneel ademen met een lichamelijke of psychologische oorzaak. Er is vrijwel nooit één precieze oorzaak aan te wijzen. Meestal is het een combinatie van meerdere dingen. Zodra je ademhaling eenmaal is veranderd, is het voor je eigen lichaam lastig om weer functioneel te gaan ademen. Je hebt dan een disfunctioneel adempatroon.

Lichamelijke oorzaken van disfunctioneel ademen

Er zijn veel lichamelijke oorzaken voor disfunctioneel ademen. Enkele veel voorkomende zijn: 

• Verhoogde spierspanning, bijvoorbeeld in de buikspieren. Hierdoor kan het diafragma niet goed bewegen.
• Hyperventilatie.
• Longproblemen, zoals een longontsteking, astma of COPD.
• Als je pijn hebt verandert je ademhaling.

Psychologische oorzaken van disfunctioneel ademen

Als je bezorgd bent of angstig, ga je anders ademhalen. Duurt dat een paar minuten, dan is dat niet zo erg. Maar als je dagen of weken gespannen bent, verandert je ademhaling langzamerhand. Je lichaam vergeet dan hoe het normaal hoort te ademen. 83% van de mensen met spanning of angst ademt disfunctioneel. Soms ontstaat disfunctioneel ademen na een trauma. 

Diagnose en disfunctioneel ademen

Via de Buteyko adem methode kun je zelf disfunctioneel ademen herkennen.  Disfunctioneel ademen kun je herkennen via je klachten, maar ook via de manier waarop je ademt. Bij disfunctioneel ademen is er namelijk sprake van een hoge, snelle, onregelmatige gespannen borstademhaling. Als je zelf denkt dat je last hebt van disfunctioneel ademen, is het verstandig om daar hulp bij in te schakelen. 

Behandeling disfunctioneel ademen

Als je last hebt van disfunctioneel ademen, is het belangrijk om eerst te bekijken of er een onderliggende oorzaak aanwezig is. Bij COPD is het bijvoorbeeld belangrijk om de juiste medicatie te krijgen. Bij spanning is het belangrijk om (eventueel met hulp van een professional) die spanning onder controle te krijgen. 

Daarnaast is het belangrijk om je lichaam weer opnieuw functioneel te leren ademen. Dit doe je met ademhalingsoefeningen en door het opvolgen van een aantal leefstijladviezen. Als Buteyko therapeut kan ik je daarbij helpen via de online Buteyko cursus. Een andere mogelijkheid is de 1 op 1 offline cursus. 

Disfunctioneel ademen en sport

Je ademhaling heeft een enorme invloed op je sportprestaties. Als je disfunctioneel ademt, kun je minder kracht zetten. Je kunt minder hard rennen. Je beweegt trager en minder soepel. Bovendien heb je meer kans op klachten tijdens en na het sporten. Disfunctioneel ademen tijdens het sporten herken je onder andere aan: 

• Verminderde core stability (kracht en coördinatie van de buik- en rugspieren).
• Sneller buiten adem (met name bij hoge intensiteit, zoals sprinten).

Dat betekent niet dat je helemaal niet mag sporten als je disfunctioneel ademt. Maar het is wel verstandig om niet helemaal tot het uiterste te gaan. Daarnaast is het belangrijk om met ademhalingsoefeningen je ademhaling te verbeteren.