Verplichte pauze. Bij het begrip pauze denk je misschien aan het speelkwartier op het schoolplein of aan de lunch. Maar er zijn meer momenten waarop het belangrijk is om even je zinnen te verzetten. Het is niet goed voor een mens om uren achtereen geconcentreerd met iets bezig te zijn. Dan ga je fouten maken en gaat bovendien je productiviteit omlaag. Niet alleen op je werk, maar ook in andere situaties. In dit artikel gaan we nader in op het begrip ‘pauze’.
Verplichte Pauze
ADVIES OOGARTS
Pauze tijdens werk ⎜ verplichte pauze
Als je aan het werk bent dan is het logisch dat je af en toe pauze houdt. Niet alleen om tussen de middag te gaan lunchen, maar ook op andere momenten. Zo adviseren oogartsen om bij beeldschermwerk minimaal eens in de twee uur het werk even te onderbreken. Kijk daarbij nadrukkelijk in de verte om je ogen te ontspannen. Zo voorkom je dat je vroegtijdig bijziend wordt en dus moeite krijgt met scherpstellen in de verte. Ook voorkomt het hoofdpijn en spierpijn als je je werk regelmatig even onderbreekt. Die 2 uur is een minimum advies. Vaker even ontspannen is zeker aan te bevelen als je je werk grotendeels achter een beeldscherm uitvoert.
Een ervaring van mij met pauze’s
In 2017 heb ik via een serie offline trainingsdagen geleerd hoe je een online cursus opzet. Dit via Hugo Bakker. In één van die trainingsdagen was ik enthousiast en wilde ik door blijven werken in de pauze. Toen gaf hij aan dat het pauze was, maar ik wilde blijven doorgaan.
Vervolgens zei hij oprecht vriendelijk, maar wel doordringend van ‘neem nou echt even pauze’. Dat gevoel is me bijgebleven en ook dat ik ernaar luisterde en het gewoon opvolgde. Ook als je vol energie zit (net als ik toen) blijft het goed om op tijd pauze’s te nemen.
Wettelijke pauze ⎜ verplichte pauze
Het recht op pauze is in de wet vastgelegd. Niemand kan door zijn werkgever verplicht worden om een hele dag achter elkaar te werken zonder pauze te nemen. Dat het bij sommigen wel daar op neerkomt is een ander verhaal. Vooral ondernemers die afhankelijk zijn van hun omzet hebben de neiging om lange dagen te maken. Maar ook in bepaalde beroepsgroepen is het niet ongebruikelijk om veel meer dan een gemiddeld aantal van 40 uur per week te werken. Maar hoe zit het dan met het wettelijk recht op een pauze? Daar zijn verschillende regels voor.
De hele dag door adempauzes
Wist je dat je zo’n 20.000 keer per ademt? En dat er bij een medisch gezien gezonde ademhaling er een korte pauze na de uitademing hoort te ontstaan? Dat is een moment dat je niet ademt. Een kort moment van geen inademing, of uitademing. Dat brengt verstilling en ontspanning. Want in die momenten zijn zelf je ademhalingsspieren even niet aan het werk. Heel kort maar, maar wel zo’n 20.000 keer per dag.
Het probleem is dat veel mensen door stress die ontspannen adempauze’s niet meer hebben. Door stress zet wordt de ademhaling wel vastgezet vanuit spanning. Dat is een ander verhaal. Zou jij ook weer van die kleine ontspanningsmomentjes in je ademhaling willen?
Pauze tijden ⎜verplichte pauze
Over pauze-tijden kunnen werkgever en werknemers onderling afspraken maken. Bij een continu dienst, zoals bijvoorbeeld in een winkel, kunnen niet alle medewerkers tegelijk pauze houden. Dat geldt zowel voor een koffiemoment als voor een onderbreking van het werk voor de lunch. Ook in de horeca kan niet iedereen tegelijk het werk neerleggen. Er zijn immers klanten die bediend moeten worden. Het is in dit soort situaties aan de leidinggevende om ervoor te zorgen dat iedereen op tijd pauzes kan nemen.
Koffie pauze ⎜verplichte pauze
De koffiepauze is meestal niet officieel geregeld. Het hangt vaak af van het soort werk dat je doet. Mensen met een kantoorbaan drinken vaak koffie of thee terwijl ze ondertussen gewoon doorwerken. Als je in een winkel achter de kassa zit kan dat natuurlijk niet. In dat soort situaties is het gebruikelijk om een koffiepauze in het rooster in te lassen. Die duurt doorgaans 10 of 15 minuten. Medewerkers in de bouw hebben vaak meerdere keren per dag ‘schaft’. Zij beginnen doorgaans vroeg met werken en hebben hun eerste pauze rond 9 uur in de ochtend en vervolgens om 11 uur een koffiepauze en circa twee uur later de lunchpauze. Ook in de middag is er nog een onderbreking voor koffie of thee.
Verplichte pauze
Een werkgever mag niet van zijn personeel eisen dat zij zonder pauze te nemen de hele dag doorwerken. De wet stelt hier duidelijke regels voor. Na 5 ½ uur werken heb je recht op een half uur pauze. Deze pauze mag eventueel worden gesplitst in twee keer een kwartier. Bij een werkdag van 10 uur heb je in totaal recht op 45 minuten pauze. Ook deze pauze mag weer worden gesplitst. In de wet staat ook dat een pauze nadrukkelijk is bedoeld als onderbreking van het werk. De werkgever kan dus niet eisen dat je je werkdag begint of eindigt met een pauze.
Cao VVT pauze ⎜ verplichte pauze
Als je in de zorg werkt dan geldt de cao voor Verpleeg-, Verzorgingshuizen en Thuiszorg (VVT). Ook in deze cao zijn afspraken gemaakt over rusttijden tijdens het werk. Omdat zorgmedewerkers vaak op afwijkende tijden werken, gelden ook afwijkende afspraken over het nemen van pauzes. In de wet is vastgelegd dat een pauze minimaal 15 minuten moet duren. Een kortere onderbreking, bijvoorbeeld voor een snelle kop koffie, wordt niet als officiële pauze beschouwd.
Een zorg medewerker mag maximaal 10 uur per dag werken. Na een aaneengesloten dienst moet er een wettelijk voorgeschreven aantal rusturen gelden. Na een dienst van 7 x 24 uur heb je bijvoorbeeld recht op 36 uur rusttijd. Dit is natuurlijk geen ‘pauze’ in de zin zoals die bedoeld is. Deze regels zijn er om te voorkomen dat je veel te lang achter elkaar werkt. Mensen met regulier werk hebben immers meestal de weekenden vrij.
Veel mensen zijn zich niet bewust van het belang van pauze’s nemen. Of ze geven zichzelf de gelegenheid niet. “Het moet af”. Of ze weten het beter. Vanuit de illusie bijvoorbeeld dat er zo wat tijd bespaard kan worden.
Arbo pauze ⎜ verplichte pauze
Het recht op pauze is vastgelegd in de Arbowet. Dat is gedaan om te voorkomen dat medewerkers uitgeput raken. Niemand houdt het immers vol om continu te werken en aan een stuk door lange werkdagen te maken. Ondanks afspraken in de wet en in Cao’s hebben werkgevers soms de neiging om de hand te lichten met afspraken en wettelijke voorschriften als het gaat om rusttijden.
Werknemers worden soms onder druk gezet om pauzes over te slaan omdat het werk dat volgens hun werkgever vereist. Je chef mag je incidenteel vragen om een pauze over te slaan als het echt niet anders kan. Maar dit mag zeker geen gewoonte worden. Een werkgever snijdt zichzelf er ook mee in de vingers, want een medewerker die niet of nauwelijks rust kan nemen tijdens het werk zal vroeg of laat door ziekte uitvallen of elders een baan zoeken met betere arbeidsvoorwaarden.
Extra pauze als je zwanger bent ⎜ verplichte pauze
Als je zwanger bent heb je soms recht op extra pauze. Een zwangerschap vergt veel van een aanstaande moeder. Soms heb je last van lichamelijke ongemakken zodat je niet kunt werken zoals je dat normaal doet. Meestal is het mogelijk om met je werkgever afspraken te maken dat je het wat rustiger aan doet. Dat kan betekenen dat je extra rustpauzes kunt nemen of dat je bepaalde werkzaamheden niet doet. Los van een cao of persoonlijke afspraken tussen werkgever en werknemer zegt ook de wet iets over pauzes voor zwangere werknemers.
Een zwangere heeft recht op 1/8e deel van haar werktijd als extra pauze tijdens de zwangerschap en tot 6 maanden na de bevalling. Dit staat uiteraard los van zwangerschaps- en bevallingsverlof. Tijdens de zwangerschap en de eerste maanden na de geboorte van de baby heb je bovendien recht op regelmatige werktijden en vrijstelling van nachtdiensten en overwerken. Uitzondering hierop kan worden gemaakt als de werkgever de noodzaak kan aantonen.
Geen pauze, eerder naar huis
Verplichte pauze
Sommige werkgevers vinden het maar lastig dat een werknemer tijdens het werk pauze houdt. Soms krijgt een werkgever dan ook het voorstel om eerder te stoppen met een dienst. Dit is echter wettelijk niet toegestaan. Als je minimaal 5 ½ uur werkt heb je recht op een half uur pauze. De werkgever mag dan niet voorstellen dat je je ‘pauze’ aan het eind van je dienst neemt. De onderbreking moet plaatsvinden tijdens de shift. Wel mag je je pauze opsplitsen in twee keer een kwartier in plaats van een half uur aaneengesloten als dat beter past in het werkschema.
Pauze in de horeca ⎜ Verplichte pauze
Medewerkers in de horeca kunnen vaak lastig pauze nemen. Als de zaak vol gasten zit dan kan het personeel niet zomaar neerploffen voor een kop koffie en iedereen aan de tafels laten wachten. Voor horecapersoneel gelden dezelfde regels als voor andere sectoren. Werk je een shift van minimaal 5,5 uur dan heb je recht op 30 minuten doorbetaalde pauze die in twee keer een kwartier mag worden opgesplitst.
Voor het doorbetalen van tussentijdse koffiepauzes moeten afspraken worden gemaakt in de cao of tussen werkgever en werknemer. Voor personen onder de 18 jaar die in de horeca werkzaam zijn gelden afwijkende regels voor het aantal uren per dag en per week dat mag worden gewerkt en het inlassen van pauzes en rusttijden tussen twee diensten.
Gerelateerde blogartikelen
Gebroken ribben en werken
Buteyko ademhaling
Over René, Je Buteyko ademtherapeut
Wil je beter leren ademen?
Contact