Cortisol is een belangrijk stresshormoon. Een ander stresshormoon is adrenaline. Zowel cortisol, adrenaline (en noradrenaline) worden geproduceerd door de bijnieren.
Adrenaline in een noodsituatie
Adrenaline is functioneel in levensbedreigende situaties. Situaties waarin je enkele seconden tijd hebt om te reageren. Bijvoorbeeld wanneer je net voor een tram wegspringt, wanneer je plots moet remmen in het verkeer, of een situatie waarin je moet vluchten, of vechten voor je leven. Dan piekt de productie van dit stresshormoon.
Adrenaline tijdens een hyperventilatie aanval
Bij een hyperventilatie aanval is er sprake van paniekaanval. De schrik zit er dan goed in en dat kan behoorlijk beangstigend zijn. En ontzettend vermoeidend. De situatie is dan meestal niet levensbedreigend, maar het lichaam reageert daar wel als zodanig op. Ook dan is er sprake van een verhoogde adrenaline aanmaak.
Stresshormoon cortisol
Cortisol helpt om langer alert en geconcentreerd te blijven. Bijvoorbeeld tijdens een project op werk, een opdracht als ondernemer, of een zware tentamen periode . Ook dat ziet het lichaam als een stress situatie. De hartslag zal verhogen en het bloed zal sneller gaan stromen. De ademhaling zal ook verzwaren. En daar zit hem nou net de crux!
Zwaarder ademen zonder fysieke activiteit ⎢stresshormoon
Tegenwoordig is er bij stress nauwelijks sprake van fysieke activiteit. Het gaat vooral om psychische stress. Vanuit een zithouding wordt er bijvoorbeeld continu achter een computer gewerkt. Bij stress wordt er zwaarder geademd, vergelijkbaar met iemand die langzaam aan het joggen is.
Nu zijn we op het punt gekomen waar chronische stress en burnout te voorkomen is. Een verzwaarde ademhaling in rust betekent namelijk dat je meer ademt dan wat je metabolisch gezien nodig hebt. Dat is hyperventilatie. Hierbij is er sprake van een hoge, snelle, diepe gespannen ademhaling via de borst in combinatie met veel gapen en zuchten.
Het gevolg daarvan is een tekort aan zuurstof op celniveau. Ik zal in het kort uitleggen hoe dit werkt, want dat zware ademen veroorzaakt verschillende spanningsklachten.
Stresshormoon ⎢verhoogde cortisol aanmaak hyperventilatie
Als gevolg van stress ontstaat hyperventilatie. Dat is onze natuurlijk reactie. Hyperventilatie betekent te veel ademen. Ofwel diep ademen, frequent ademen, zonder een adempauze tussen de ademhalingen. Het is bekend dat de cortisol productie daarmee stijgt, maar er gebeurd nog wat anders. Door hyperventilatie blaas je te veel koolzuurgas af. Alleen in de aanwezigheid van koolzuurgas kan zuurstof opgenomen worden in de cellen. Bij een tekort aan koolzuur verstik je dus letterlijk je cellulaire ademhaling.
Chronische stress = chronische hyperventilatie
Je weet inmiddels dat er bij stress sprake is van een verzwaring van de ademhaling. Bij chronisch hyperventilatie is er continu sprake van een verzwaarde ademhaling. Dat is chronische hyperventilatie. Chronische hyperventilatie is een ademgewoonte. Zodra je uit de situatie van chronische stress bent blijft de chronische hyperventilatie als gewoonte achter. In die zin is dat vergelijkbaar met de uitspraak: “Haal een kind uit de oorlog, maar hoe haal je de oorlog uit een kind?”.
Bij burnout daalt de cortisol productie
Door chronische hyperventilatie te voorkomen / te verhelpen kun je burnout voorkomen. Als de chronische stress te lang aanhoudt zal de cortisolproductie in je gaan lichaam dalen. Natuurgeneeskundigen spreken dan van bijnieruitputting, maar niet alle wetenschappers zijn het eens over deze diagnose. Feit is dat er bij burnout een verlaagde hoeveelheid cortiscol wordt waargenomen. De extra alertheid en concentratie kun je dan niet meer uit dit hormoon halen. Het lichaam komt tot stilstand en er is sprake van een burnout.
Burnout voorkomen
Een burnout kun je voorkomen door chronische hyperventilatie tijdig te herkennen. Op de pagina over Buteyko therapie kun je lezen hoe je chronische hyperventilatie kunt herkennen. Je kunt daarvoor ook naar de chronische hyperventilatie symptomen kijken. Het zal je opvallen dat veel symptomen van burnout overeenkomen met chronische hyperventilatie. Dat is niet vreemd, want chronische hyperventilatie is een onderliggende aandoening van burnout.
Gerelateerde blogartikelen
Extreme vermoeidheid en stress
Pijn in nek en schouder stress
Chronische hyperventilatie behandeling
Over René, Je Buteyko ademtherapeut
Wil je beter leren ademen?
Contact