Syndroom van Cushing ⎟ Wat is het?
Het syndroom van Cushing heeft alles te maken met het stresshormoon in het lichaam. Dit stresshormoon staat bekend onder de naam cortisol. Wanneer er een teveel aan cortisol in het lichaam aanwezig is, dan kan dit voor meerdere klachten zorgen. De klachten zijn niet voor iedereen hetzelfde. Zo zijn er mensen die het syndroom van Cushing hebben, waarbij er meer vet rond de nek en de buik ophoopt, terwijl de benen en armen dun blijven. Hier komt vaak een verlies van spierkracht bij kijken. Daarnaast zijn er ook mensen die door het syndroom van Cushing te maken krijgen met gezwellen in de bijnieren of in de hersenen. Het is dan ook zo dat het syndroom zowel milde als ernstige gezondheidsproblemen kan veroorzaken.
Cortisol ⎟ stresshormoon
Cortisol is een natuurlijk hormoon, dat ook wel bekend staat als het stresshormoon. Het hormoon wordt in de buitenzijde van de bijnieren door het lichaam zelf aangemaakt. De bijnieren bevinden zich vlak boven de nieren in het lichaam. De buitenzijde wordt de bijnierschors genoemd. Dit is dan ook een normaal proces en leidt gewoonlijk niet tot het syndroom van Cushing. Het is namelijk zo dat cortisol belangrijke functies vervult in het lichaam. Zo zorgt cortisol ervoor dat je wordt beschermd tegen infecties, dat je snel op stress kan reageren wanneer dit noodzakelijk is en dat je een goed slaap-waakritme aanhoudt. Je hebt dus cortisol nodig om goed te kunnen functioneren. Enkel een te hoog gehalte aan cortisol kan leiden tot het syndroom van Cushing.
Twee belangrijke veroorzakers syndroom van Cushing
In de basis zijn er twee belangrijke factoren die het syndroom van Cushing kunnen veroorzaken. Op de eerste plaats kan het zijn dat het lichaam zelf te veel van het stresshormoon aanmaakt. In dit geval gaat het dus om een lichamelijke oorzaak. Je lichaam zorgt er zelf voor dat er een te hoog gehalte cortisol in je lichaam terecht komt. Daarnaast kan de oorzaak ook van buitenaf komen. In dit geval wordt het teveel aan cortisol veroorzaakt door het nemen van medicatie waarin cortisol verwerkt is. Er zijn meerdere soorten medicijnen die cortisol bevatten.
Cushing symptomen
Er zijn diverse Cushing symptomen bekend. De symptomen zijn niet voor iedereen gelijk. Je kunt last hebben van diverse psychische klachten, zoals concentratieproblemen, geheugenproblemen en stemmingswisselingen. Toch zijn de meeste symptomen lichamelijk. Zo ervaren relatief veel mensen met het syndroom van Cushing een toename van vet in de nek. Dit wordt ook wel een buffalo hump genoemd. Daarnaast komt centrale obesitas ook vaak voor, waarbij er vooral veel extra vet rond de buik verzamelt. Andere Cushing symptomen zijn:
- Slaapproblemen en vermoeidheid
- Huidstriemen op de billen en de buik
- Snellere vorming van blauwe plekken
- Een kwetsbaardere, dunnere huid
- Acne / puistjes
- Verhoogde / te hoge bloedsuiker
- Hoge bloeddruk
- Opgeblazen gezicht met rode blosjes, ook wel moonface genoemd
- Verlaging van de vruchtbaarheid
- Gewichtstoename
- Afbraak van de spieren / verlies aan spierkracht
- Dunner wordende benen en armen door spierafbraak
- Botontkalking / brozere botten
- Menstruatieproblemen / uitblijven van menstruatie bij vrouwen
Syndroom van cushing
Syndroom van Cushing voeding en stress
Veel mensen vragen zich af of de symptomen van het syndroom van Cushing met voeding kunnen worden verminderd of verholpen. Dit is vooral afhankelijk van de oorzaak van het syndroom van Cushing. Het kan zeker verstandig zijn om een gezonde leefstijl aan te houden, waarbij ook rekening wordt gehouden met goede voeding en een reductie van stressgevoelens. Hierdoor worden de bijnier-as en de HPA-as minder geactiveerd, waardoor er ook minder cortisol aan wordt gemaakt. Op deze manier kan het cortisolgehalte verlagen, waardoor klachten kunnen verminderen.
Reductie van stress gevoelens en chronische hyperventilatie
Veel mensen ademen tegenwoordig verkeerd. Er is dan sprake van chronische hyperventilatie. Door het verhelpen van chronische hyperventilatie zal de cortisol productie in het lichaam dalen. Chronische hyperventilatie is namelijk een vorm van stress. Onderaan deze pagina vind je de gerelateerde blogartikelen. Daar vind je de hyperventilatie test waarmee je chronische hyperventilatie kunt vaststellen. Daar vind je ook een link naar de symptomen van chronische hyperventilatie.
Is er een tumor ontstaan?
Dan zijn een goede voeding en stressreductie onvoldoende om de aanmaak van cortisol terug te dringen. Wordt het verhoogde cortisolgehalte veroorzaakt door bepaalde medicijnen? Dan is het aanpassen van voeding in de meeste gevallen ook niet zinvol.
Over het algemeen genomen is het natuurlijk wel altijd verstandig om te zorgen voor goede voeding. Wanneer je je leefstijl kan verbeteren en gezonder kunt gaan leven, dan heeft dit wel een positief effect op de hormonale balans in je lichaam. Dit kan in meer of mindere mate ook invloed hebben op de hoeveelheid cortisol die door het lichaam wordt aangemaakt.
Bijnier Cushing
Er wordt wel eens gesproken van bijnier Cushing. Is dit nu hetzelfde als het syndroom van Cushing of niet? Het is goed om te weten dat er meerdere vormen van Cushing zijn. In de basis kunnen we deze soorten terugdringen tot slechts een paar varianten. Op de eerste plaats kennen we de iatrogene Cushing of de exogene Cushing. Deze vorm wordt veroorzaakt door het gebruik van medicatie die cortisol bevat of een vergelijkbare stof. Daarnaast kennen we endogene Cushing, de vorm die wordt veroorzaakt door het lichaam zelf. Deze laatste vorm kunnen we weer in verschillende vormen opdelen en hier komen we ook bijnier Cushing tegen. Onder de endogene vormen van Cushing, dus waarbij het lichaam zelf teveel cortisol aanmaakt, vinden we de bijnier Cushing, de ziekte van Cushing en ectopische Cushing.
Bij bijnier Cushing is er een gezwel aanwezig in de bijnier en dit gezwel is verantwoordelijk voor de aanmaak van een teveel aan cortisol. De hypofyse scheidt hormonen af en hier wordt het hypofyse adenoom gemaakt, ook wel het hormoon ACTH genoemd. Het gezwel zorgt ervoor dat er een teveel wordt gemaakt van dit hormoon. Tot slot is er ectopische Cushing, waarbij een teveel wordt aangemaakt van het hormoon CRH of het hormoon ACTH. In veel gevallen wordt dit veroorzaakt door een gezwel in de alvleesklier of in de long(en).
Syndroom van Cushing diagnostiek
Wanneer het vermoeden bestaat dat je het syndroom van Cushing hebt, dan kan dit worden vastgesteld aan de hand van diverse onderzoeken. Op de eerste plaats worden de verschijnselen en klachten opgenomen. Dit wordt ook wel een anamnese genoemd. Vervolgens dient er een lichamelijk onderzoek plaats te vinden en moeten er tests worden gedaan in het laboratorium. In de meeste gevallen zal er zowel bloed als urine worden afgenomen voor deze tests. Aan de hand hiervan kan de oorzaak worden vastgesteld. Lijkt het syndroom van Cushing te worden veroorzaakt door de bijnieren of de hypofyse? Dan wordt er in de meeste gevallen een röntgenfoto gemaakt om dit vast te kunnen stellen. Er worden meerdere stappen doorlopen om het syndroom van Cushing vast te stellen. Hieronder nemen we deze stappen kort door.
De eerste screening
Er worden meerdere tests uitgevoerd door een zogenaamde eerste screening. Hierbij wordt er voor de duur van 24 uur urine verzameld. In bepaalde gevallen moet dit meerdere dagen achtereen. Daarnaast wordt er een zogenaamde korte dexa test uitgevoerd. Dit is de test die uitwijst of de bijnieren naar behoren functioneren. Bepaalde medicijnen hebben een negatieve invloed op de uitkomst van deze eerste screening. Daarom zijn deze tests alleen niet voldoende.
Het bepalen van het ACTH gehalte
We hebben het ACTH hormoon eerder al eens genoemd. Dit is het hormoon dat zich in de hypofyse bevindt. Het hormoon zorgt voor de regulatie van de cortisol aanmaak in de bijnier. Het ACTH gehalte wordt vastgesteld om een betere diagnose te stellen. In bepaalde gevallen is het ACTH gehalte niet aantoonbaar of laag. Dan is er vaak sprake van een adenoom in de bijnier. Is het gehalte sterk verhoogd? Dan wijst dit in verreweg de meeste gevallen op een ectopische aanmaak van ACTH. Zit het gehalte hier precies tussenin? Dan kan de oorzaak zich bevinden in zowel een ectopische aanmaak als in de hypofyse.
De lange dexa test
We noemden net al de korte dexa test. Er is ook een lange dexa test. Deze noemen we ook wel de ‘lange dexamethason suppressie test’. Deze test wordt toegepast wanneer het ACTH gehalte niet duidelijk maakt of de oorzaak zich bevindt in de ectopische aanmaak of in de hypofyse. Er zijn verschillende soorten lange dexa tests.
De CRH stimulatietest
Net als de lange dexa test is ook de CRH stimulatie test vooral bedoeld om duidelijk te maken waar de oorzaak ligt als deze niet duidelijk wordt uit het meten van het ACTH gehalte. CRH staat voor corticotropin-releasing hormone. Het is een hormoon dat verantwoordelijk is voor het stimuleren van de hypofyse om ACTH af te geven.
Syndroom van cushing
Het maken van röntgenfoto’s
Wanneer voorgaande tests zijn doorlopen, dan bestaat er ondertussen vaak een goed idee of de oorzaak ligt in de ectopische productie van ACTH of in de hypofyse. Dan is het belangrijk om dat zeker te stellen en dit gebeurt met behulp van een röntgenfoto. Er kan een CT-scan worden gemaakt, waarbij röntgenstralen worden gebruikt. De beelden zijn dan matig van kwaliteit. Er kan ook worden gekozen voor een MRI scan, waarmee de kleinste details helder in beeld worden gebracht. Een voordeel van de MRI scan is ook wel dat er gebruik wordt gemaakt van magneetvelden, die ongevaarlijk zijn. Dit in tegenstelling van de CT-scan, waarbij röntgenstralen worden gebruikt.
Bloedonderzoek uit de sinus petrosus
Deze laatste test kan echt uitwijzen waar de oorzaak van het syndroom van Cushing ligt, maar het is niet altijd nodig om dit onderzoek uit te voeren. Middels een dun slangetje in de lies wordt er bloed afgenomen uit de rechterkant en linkerkant van het hoofd. Dit gebeurt onder plaatselijke verdoving. In het hoofd bevindt zich de sinus petrosus, waar aderen zich verzamelen. Hier wordt bloed uit gehaald, aan beide zijden van het hoofd, om het ACTH gehalte uit dit bloed te vergelijken met het gehalte uit regulier bloed, dat meestal uit de arm wordt gehaald.
Syndroom van Cushing en werken
Mensen willen vaak blijven doorwerken voor zover dat mogelijk is, maar gaan het syndroom van Cushing en werken nu wel of niet samen? Dit is vaak persoonlijk. Iedereen is uniek en dat is ook zichtbaar aan de ernst van de symptomen die worden ervaren. In de praktijk betekent dit dat de ene persoon met het syndroom van Cushing wel kan werken, terwijl een ander hier totaal niet toe in staat is. De kwaliteit van leven is voor iedereen met het syndroom van Cushing anders. Wil je werken terwijl je het syndroom van Cushing hebt, of wil je juist niet meer werken doordat je teveel last hebt van de symptomen? Dan is het aan te raden om hierover in gesprek te gaan met de huisarts of behandelend specialist.
Behandeling syndroom van cushing
Hoe cushing behandelt wordt hangt af van de oorzaak. Mijn mijn cursist lag de oorzaak in de verhoogde cortisol productie in de bijnieren. Daarom is er via een operatie een bijnier weggehaald. Een voorbehandeling met medicatie is ook mogelijk om het hoge cortisolgehalte in het lichaam te verlagen. Als er sprake is van een gezwel in de hypofyse, dan zal deze weggehaald worden door een ervaren neurochirurgen. Deze operatie vindt plaats via de neus. Als dat niet tot het gewenste resultaat leidt, dan is aanvullende behandeling nodig. Dat kan een nieuwe operatie zijn, bestraling, of medicatie.
Als er sprake is van een gezwel in de bijnier, dan zal deze operatief verwijderd worden. Dat gaat meestal via een kijkoperatie. Als het gezwel te groot is zal er een gewone operatie worden uitgevoerd. Bij ectopische cushing wordt geprobeerd om het weefsel dat ACTH of CRH produceert te verwijderen. Het kan ook zijn dat het niet mogelijk is om de oorzaak aan te pakken. In dat geval kan het hoge cortisolgehalte in het bloed behandeld worden met medicatie. Soms worden allebei de bijnieren weggehaald.
Stressgevoelens verminderen
Je las hier eerder al over stress. Door rustiger te leren als gewoonte kun je op een natuurlijke manier je cortisol aanmaak meer in balans brengen. Daarnaast is een medische gezien gezonde ademhaling een uitgangspunt voor het zelfgenezend vermogen van het lichaam. Let wel, goed leren ademen biedt geen genezing voor de ziekte van cushing. Binnen het kader van de ziekte van cushing kan het verhelpen van chronische hyperventilatie wel helpen om meer kwaliteit uit het leven te halen. Je kunt er niets aan doen als je de ziekte van cushing krijgt. Je kunt wel een verslechtering van je gezondheid voorkomen door chronische hyperventilatie te verhelpen.
Buteyko ademhaling ⎜Buteyko therapie
Professor Konstantin Pavlovich Buteyko stond tientallen jaren onderzoek gedaan naar de ademhaling. Hij heeft ook tien jaar lang aan het hoofd gestaan van een laboratorium in experimentele biologie en geneeskunde. Daar zijn 40 wetenschappelijke werken uit voortgevloeit. Via zijn methode is chronische hyperventilatie te verhelpen. Deze methode is later uit respect naar hem vernoemd.
Buteyko therapie ⎜Buteyko ademhaling cursus
De Buteyko therapie bestaat uit een cursus. Ik geef dan ook deze cursussen. Mijn naam is René van den Heuvel en sinds 2014 ben ik Buteyko therapeut. Je kunt bij mij een individuele Buteyko cursus volgen, of de online cursus. Over de online cursus vind je hieronder meer informatie.
Gerelateerde blogartikelen
Hyperventilatie test
Chronische hyperventilatie symptomen
Stresshormoon, hyperventilatie verhoogt cortisol productie
Slaapapneu en snurken
Extreme vermoeidheid en spierpijn
Hoge bloeddruk en hyperventilatie
Pijn in nek en schouders stress
Zere onderrug
Hartoverslagen door stress
Astma door stress
Astma aanval symptomen
Hoge luchtvochtigheid astma
Overspannen zijn
Waar zit je middenrif
Luchtpijp
Strottenhoofd, ontstoken strottenhoofd
Symptomen verborgen hyperventilatie
Over René, Je Buteyko ademtherapeut
Wil je beter leren ademen?
Contact